Beschrijving
BROOTHUYS (1778) Oirschotseweg 11 Moergestel
Een pand met een lange geschiedenis.
De predikant J.G. van der Meulen had een klacht ingediend bij het dorpsbestuur over zijn woning ‘Over het water’ aan de Oirschotseweg: een roomse pastorie uit ca. 1500, die rond 1648 in beslag was genomen door de protestanten. Er werd op dezelfde plek in 1778 een nieuwe (protestantse) pastorie gebouwd. Materialen van het oude pand werden gebruikt door architect Van Erven en aannemer W. van Kerkoerle te Best.
Na Van der Meulen’s overlijden huurde franciscanessen uit Achel het pand en richtte een kapel in. Maar het dorpsbestuur klaagden dat de huurinkomsten erg weinig opleverde. Besloten werd het pand te verkopen. Volgende eigenaren: secretaris (vanaf 1811 ook notaris) Willem Hendrik van Kelckhoven, daarna zijn dochter Elisabeth, weduwe van J. van Breda en weer later haar zoon Ignatius van Breda, die notaris te Oisterwijk was en in huize Het Hof aan de Dorpsstraat 31 woonde (nu Tabaksspeciaalzaak Paymans).
Eigenaar J. van de Wouw, begon er een leerlooierij.
De burgemeester van Moergestel, J. Maeyer woonde er tot zijn dood in 1931, dokter Th. van Delft had na de oorlog een deel in gebruik voor zijn praktijk. Na 1967 raakte het pand in verval. De nieuwe eigenaar, architect H. van Ommeren startte een restauratie.
In 2006 wonnen toenmalige de eigenaren Heleen Voort en Bert Piëst de Monumentenprijs.
Bijzondere details: de vroeger ingemetselde steen met jaartal 1673 was van de oude pastorie en later hier in de muur gemetseld, is nu verdwenen. Het hijsluik aan de achterkant van het gebouw was voor de leerlooierij. Het bijgebouw was aanvankelijk koetshuis en er stond een bakhuisje .
Een dakruitertje met klok is overgebracht naar de Rozephoeve (Oisterwijk). Op de haardbalk van de schouw in de keuken is in reliëf een weegschaal aangebracht met opschrift HOC FAC ET VIVES (‘Doe dit en gij zult leven’).
(Bron: Moergestel, Heerlijkheid aan de Reusel 1969/NieuwsbladvhZuiden 1971/A. Smits ‘Historie van Moergestel’, 1975/De Gestelse 1970)
